Cultuur als motor in de zorg
De titel ‘Culturele Hoofdstad van Europa 2018’ betekende voor Friesland in alle lagen van de maatschappij een grote kans. Ook in de zorg ontstond een kans; mensen met een verstandelijke beperking werden uitgenodigd om mee te doen bij talloze culturele evenementen als publiek, vrijwilliger of artiest. Dit bracht hen zelfvertrouwen, nieuwe vriendschappen en de kans zich persoonlijk te ontwikkelen. Maar om de benodigde steun te krijgen van de verschillende directies van zorgorganisaties en CH2018, moest er in aanloop van het culturele jaar nog flink wat werk verzet worden.
In de zomer van 2013 leest Corrie van Hilten in de Leeuwarder huis-aan-huis krant een bijlage over CH2018. Er wordt gesproken over de bestrijding van krimp in de regio, en hoe de titel daar aan zou kunnen bijdragen. Ook in de zorg zijn de gevolgen van krimp te voelen, met diverse reorganisaties en vele gedwongen ontslagen als gevolg. Corrie, werkzaam in de zorg onder andere bij Talant als bewegingstherapeut, raakt geïnspireerd door de kansen die de titel kan bieden aan de provincie, gemeente en haar inwoners. “Als cultuur een motor kan zijn in het bestrijden van krimp, dan kan dat in de zorg misschien ook wel werken” was haar gedachte. Talant is een zorgorganisatie voor (langdurige) ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking.
Ze ziet een echte kans: “voor de zorg én voor Friesland”. Om die reden moeten er mensen betrokken worden die een nieuwe visie meenemen. Bijvoorbeeld door kunstenaars te benaderen en aansluiting te zoeken met evenementorganisatoren. Hierdoor staan mensen met een verstandelijke beperking binnen cultureel Friesland niet langer aan de zijlijn.
Wat Corrie betreft zijn er drie manieren waarop mensen deelnemen aan culturele evenementen: als publiek, artiest of als vrijwilliger. Het doel is om met zoveel mogelijk cliënten, mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, op alle drie manieren zo vaak mogelijk mee te doen op zoveel mogelijk culturele evenementen in het kader van LF2018.
Corrie ging aan de slag en maakte een projectplan. Via een connectie binnen Talant werd het idee aan het bestuur en de directie voorgelegd. Het zou niet een gemakkelijke taak worden om binnen drie jaar de benodigde stappen te zetten. Het bestuur en de directie van Talant zagen Corrie’s passie en overtuigingskracht. Uiteindelijk won zij het vertrouwen van het bestuur en kreeg het startsein. “Vanaf toen gingen we echt meedoen”, aldus Corrie.
Stap voor stap moest het vertrouwen gewonnen worden. In de eerste twee jaar waren een aantal organisaties voorzichtig enthousiast, en mocht een kleine groep cliënten beginnen met verschillende werkzaamheden.
Om er vroeg bij te zijn moest er meteen contact worden gelegd met de directie van LF2018. Het opbouwen kon in 2015 beginnen: er moesten contacten en samenwerkingen komen met kunstenaars, artiesten, evenementen en festivals. In overleg met ouders, begeleiders en vrijwilligers kregen cliënten de mogelijkheid om zich te ontwikkelen en mee te doen. Corrie vertelt: “wat we al in huis hadden aan kennis en ervaring hebben we een podium gegeven. Daarna zijn we goede gastheren en -vrouwen gebleken door de ervaring die we al op hebben gedaan, in aanloop daar LF2018.”
Stap voor stap moest het vertrouwen gewonnen worden. In de eerste twee jaar waren een aantal organisaties voorzichtig enthousiast, en mocht een kleine groep cliënten beginnen met verschillende werkzaamheden. Zo waren cliënten actief als artiest, maar er waren ook veel taken in het gastheerschap en ondersteuning. Denk aan bezoekersontvangst en artiestenbegeleiding, catering, schoonmaak en opruimen, en bij verkeersbegeleiding. In het begin waren er een groter aantal begeleiders bij om te ondersteunen, maar hoe meer ervaring de cliënten kregen, hoe beter het ging.
Vijftien bewoners van een Talant-woonlocatie in Wommels hebben, in samenwerking met verschillende kunstenaars en professionals en veel dorpsbewoners, een eigen toneelstuk ontwikkeld: ‘Under de toer: de profylfoto van Klaas’. Dit project leidde tot allerlei nieuwe en duurzame relaties, maar het belangrijkste is dat de bewoners zich gewaardeerd en deel van het dorp voelen. Het toneelstuk heeft hen zelfvertrouwen gegeven, en de moed om zich persoonlijk te ontwikkelen.
In het jaar van LF2018 hebben bijna 2500 cliënten van Talant meegedaan aan 57 evenementen. Zij stonden vaak op het podium, en veel cliënten deden mee met meerdere evenementen als vrijwilliger of als publiek. Ook de vormgeving van diverse evenementen kwam uit handen van Corrie haar ‘team’. Zo kreeg de directeur van Royal Deluxe (de Reuzen van..) in Madurodam een prachtige burgemeestersketting, gemaakt door bewoners van Talant en een bevriende kunstenaar.
Tekst: Andrew Livsey.
